Uzay Koşullarının İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri Araştırıldı
Gezeravcı, ISS’de geçirdiği 14 gün boyunca 13 bilimsel deney gerçekleştirdi. Bu deneyler arasında Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Emregül’ün proje yürütücüsü olduğu “METABOLOM” deneyi dikkat çekti. Bu deney ile uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri araştırıldı. Astronotlardan toplanan kan, idrar ve tükürük örnekleri üzerinde moleküler düzeyde detaylı analizler yapılarak uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki etkileri incelendi.
Türkiye’nin Uzay Araştırmalarına Katkı Sağlaması Amaçlandı
Bu deneylerle birlikte Türkiye’nin uzay araştırmalarında yerçekimi fizyolojisi, havacılık ve uzay tıbbı gibi konularda çalışacak uzmanlara daha fazla araştırma yapabilecekleri veriler elde edildi. Bu verilerin, dünyadaki hastalıklar için yeni tedaviler ve önleyici tedbirlerin geliştirilmesinde faydalı olabileceği düşünülüyor.
Gezeravcı’nın Gerçekleştirdiği Deneyler
- MİYELOİD Deneyi: Galaktik kozmik radyasyonun, yer çekimi değişikliklerinin ve uzayda kalış süresi boyunca maruz kalınan diğer zorlu faktörlerin, astronotların bağışıklık sistemi ve kan yapımı sürecini nasıl etkilediği araştırıldı.
- MİYOKA Deneyi: Uzay ve savunma sanayisine kurşunsuz lehimleme konusunda kritik bilgiler sağlamayı hedefleyen bu deney, Türkiye’nin uzay, havacılık ve savunma sanayisi için önemli bir katkı sunmayı amaçladı.
- UYNA Deneyi: Yer çekimsiz ortamdan etkilenen henüz işlevi keşfedilememiş genlerin bağışıklık sistemiyle ilişkisini araştırdı ve Türkiye’nin uzay, havacılık ve savunma sanayisi için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanmasına yardımcı oldu.
- MESSAGE Deneyi: Yer çekimsiz ortamda genlerin bağışıklık sistemiyle ilişkisini araştıran bu deney, Gezeravcı’nın dikkatle üzerinde çalıştığı bir projeydi.
- PRANET Deneyi: Muş Bilim ve Sanat Merkezi öğrencilerinin önerisi olan bu deney, Tuz Gölü’nde yetişen endemik bir bitkinin uzay ortamına karşı verdiği tepkileri araştırdı.
- gMETAL Deneyi: Türkiye’nin uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesini amaçlayan bu deney, TÜBİTAK MAM’dan bir projeyle ortaklaşa yürütüldü.
- EXTREMOPHYTE Deneyi: Tuz Gölü’nde yetişen bir bitkinin uzay ortamına karşı verdiği tepkileri araştırarak gelecekte uzayda yaşayacak insanlara yeni bitkilerin geliştirilmesine katkı sağlamayı hedefledi.
- CRISPR-GEM Deneyi: Gelecekte uzayda yaşayacak insanların ihtiyaç duyacağı besinlerin sağlanması ve kapalı yaşam ortamlarındaki çevresel kontrollere destek vermesi amacıyla yeni bitkilerin geliştirilmesine yönelik ilk adımı attı.
- UzMAn Deneyi: Mikroalg türlerinin uzayda yaşam destek sistemlerinde kullanılmasının mümkün olup olmadığını araştırdı.
- ALGALSPACE Deneyi: Uzay ortamında alglerin, karbondioksitten oksijen üretimi, ek gıda temini ve su iyileştirme gibi alanlarda kullanılmasını araştırdı.
- VOKALKORD Deneyi: Düşük yer çekimsizliğin sebep olduğu rahatsızlıkların ses frekanslarıyla tanımlanmasını sağlayarak astronotların sağlığını koruma konusunda önemli bir adım attı.
- OKSİJEN SATURASYONU Deneyi: Yapay zeka desteğiyle verilen havanın oksijen seviyesinin hesaplanarak düşük yer çekiminin neden olduğu farklılıkları ve rahatsızlıkları tanımlamayı hedefledi.
Bilimsel Çalışmalar Devam Edecek
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Gezeravcı’nın dönüşünden sonra da bilimsel çalışmaların devam edeceğini belirtti. Bu deneyler, Türk bilim insanlarına yeni araştırma olanakları sağlayacak ve ülkemizi uluslararası alanda bilimsel araştırmalarda öne çıkaracak.